ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

Ομιλία π. Ιωάννου Δημητροπούλου

προϊσταμένου Ιερού Ναού Αγίου Χαραλάμπους Κρύα Ιτεών Πατρών

κατά τη Θ. Λειτουργία της A΄ Κυριακής των Νηστειών (2011)

«Ἔρχου καὶ ἴδε»

Η σημερινή Κυριακή αγαπητοί μου αδελφοί, η πρώτη δηλαδή Κυριακή της Μ. Τεσσαρακοστής, είναι αφιερωμένη στην Ορθοδοξία. Είναι αφιερωμένη στην περίλαμπρη νίκη και το θρίαμβο της Εκκλησίας εναντίον κάθε κακοδοξίας και αιρέσεων, εναντίον όλων των αντιθέων δυνάμεων που κατά καιρούς της επιτέθηκαν επιχειρώντας να εκπορθήσουν το ασάλευτο κάστρο της.

Πριν από περίπου 1280 χρόνια, ξέσπασε μια αίρεση η οποία ταλαιπώρησε την Εκκλησία περισσότερο από έναν αιώνα. Πρόκειται για την εικονομαχία, τον πόλεμο δηλαδή εναντίον των αγίων εικόνων. Οι υποστηρικτές αυτής της αιρέσεως, οι εικονομάχοι, ισχυρίζονταν ότι δεν πρέπει να έχουμε εικόνες στους Ναούς και να τις προσκυνούμε, διότι αυτό συνιστά ειδωλολατρία. Δίδασκαν δηλαδή πως με την προσκύνηση των ιερών εικόνων, αποδίδεται λατρεία και θεοποίηση στα υλικά, από τα οποία οι εικόνες κατασκευάζονται.

Αυτή η κακοδιδασκαλία επέφερε μεγάλη αναταραχή μέσα στην Εκκλησία κι έγινε αιτία να διωχθούν, να βασανισθούν και να πεθάνουν πολλοί Άγιοι, υπερασπίζοντας την ορθή πίστη. Αυτούς η Εκκλησία μας τους ονομάζει ομολογητές και τέτοιοι είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης κι άλλοι πολλοί. Αυτοί με ένθεο ζήλο, με ατρόμητη γνώμη και γλώσσα, υπερασπίστηκαν την ορθή πίστη της Εκκλησίας και στο τέλος, όπως ήταν φυσικό, η Ορθοδοξία νίκησε. Οι ιερές εικόνες που είχαν αφαιρεθεί από τις εκκλησίες επανήλθαν στη θέση τους κι ο πιστός λαός τις ασπάζεται όχι λατρευτικά, αλλά τιμητικά, διότι βεβαίως, η λατρεία μόνο στον ίδιο το Θεό ανήκει. Τις εικόνες δεν τις λατρεύουμε, αλλά τις προσκυνούμε και τις τιμούμε· προσκυνούμε και τιμούμε τα εικονιζόμενα πρόσωπα, τον Κύριο Ιησού Χριστό, όπως Τον είδαμε στην ανθρώπινη μορφή Του, την Υπεραγία Θεοτόκο κι όλους τους Αγίους.

Ο Μ. Βασίλειος αιώνες πριν προκύψει το ζήτημα αυτό της εικονομαχίας, σε έναν από τους λόγους του «περί του Αγίου Πνεύματος», λέγει τα εξής:«Η τιμή τῆς εἰκόνος ἐπί τό πρωτότυπον διαβαίνει» (Μ. Βασιλείου, περί τοῦ ἁγ. Πνεύματος, Β.Pruche 1968, 18,45). Δηλαδή όταν προσκυνούμε μια εικόνα, δεν τιμούμε την εικόνα ως υλικό, αλλά τιμούμε το πρόσωπο, ή τα πρόσωπα, που αυτή εικονίζει. Αυτή η φράση επικράτησε και κατά την Ζ’ Οικουμενική Σύνοδο που ασχολήθηκε με το θέμα αυτό, ως κανόνας πάνω στο ζήτημα της προσκυνήσεως των αγίων εικόνων.

Οι εικόνες αδελφοί, είναι ιερές και άγιες, όχι για τα υλικά από τα οποία γίνονται, αλλά για τα ιερά και άγια πρόσωπα που εικονίζουν. Οι εικόνες όταν μπουν στην Εκκλησία ή στον τόπο προσευχής, στο σπίτι μας, στο εικονοστάσι μας, είναι πια πράγματα ιερά, αφιερωμένα στη θεία λατρεία. Οι εικόνες ή καλύτερα να λέμε, τα εικονίσματα, δεν είναι ζωγραφιές ή φωτογραφίες, αλλά καθιερωμένα άγια αντικείμενα. Και αυτό, διότι γίνονται κατά τον τύπο που επικράτησε μέσα στην παράδοση της Εκκλησίας και όχι όπως θα τις φιλοτεχνούσε ο κάθε ζωγράφος με τη δική του έμπνευση, φαντασία και τέχνη. Γι’ αυτό εκείνος που φτιάχνει εικόνες δε λέγεται ζωγράφος, αλλά αγιογράφος.

Τα εικονίσματα, είτε οι φορητές εικόνες, είτε οι τοιχογραφίες, στολίζουν την εκκλησία και την κάνουν επίγειο ουρανό. Αυτά μας ανιστορούν την επίγειο ζωή του Κυρίου. Αυτά μας αναπαριστάνουν την άθληση και την άσκηση των αγίων. Αυτά είναι πάντα το ανοικτό βιβλίο της πίστεως, μπροστά στα μάτια και των γραμματισμένων και των αγραμμάτων.

Σήμερα λοιπόν εορτάζουμε την αναστήλωση των Ιερών Εικόνων. Εορτάζουμε την επαναφορά τους στους Ναούς και αυτό το μεγάλο γεγονός συνηθίζεται να το αναπαριστάνουμε με την λιτάνευση των Ιερών Εικόνων.

Κρατώντας στα χέρια μας τα ιερά αυτά σύμβολα, με ανυπόκριτη χαρά και υπερηφάνεια, ομολογούμε σε ολόκληρη την υφήλιο, τη γνήσια και απαραχάρακτη ορθόδοξη πίστη μας. Διασαλπίζουμε το βαθύτατο και αγιώτατο ιδανικό μας, την ατίμητη Ορθοδοξία μας.

Ορθοδοξία! Μια λέξη που περικλείει τρισάγια και ανεξάντλητα νοήματα. Μια φράση που ενσαρκώνει την ανόθευτη και αποκλειστικά ορθή αλήθεια, την άχραντη και αδιάφθορη πίστη, που ο ίδιος ο Λυτρωτής μας Ιησούς Χριστός εδίδαξε. Αυτήν την πίστη, που οι πνευματοκίνητοι Απόστολοι κι εξαιρετικά ο μακάριος Παύλος, διέδωσαν σ’ ολόκληρο τον κόσμο, με τόση φλόγα, με ανείπωτο και ασυγκράτητο ενθουσιασμό, με απερίγραπτη αυταπάρνηση. Αυτήν την πίστη, που διετύπωσαν σε δόγματα και περιφρούρησαν σε ακλόνητες, άγιες, θεοφώτιστες αποφάσεις, οι επτά Οικουμενικές Σύνοδοι. Αυτήν ακριβώς την πίστη, που οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας, από θεωρία, έκαναν πράξη, έκαναν ζωή, έκαναν δύναμη. Αυτήν την πίστη, που οι καλλίνικοι Μάρτυρες, επεσφράγησαν με το ίδιο το αίμα τους. Αυτή είναι η Ορθοδοξία μας.

Και δεν είναι μόνο μια ανόθευτη και γνήσια πίστη, ούτε μόνο ένας άγρυπνος φρουρός της Ιεράς Αποστολικής Παραδόσεως, αλλά ταυτόχρονα, η Ορθοδοξία είναι και βαθιά χριστιανική ζωή, πλούσια σε αγάπη, αγιότητα και πνευματικά βιώματα. Η πνευματικότητά της αποβλέπει στο να πραγματοποιηθεί η ένωση της ψυχής μας με τον εράσμιο, τον αξιαγάπητο νυμφίο της, που ονομάζεται Χριστός.

Μέσα στο ιερό περιβάλλον της Ορθοδοξίας απολαμβάνουμε πλούσια τη χάρη του Θεού. Απολαμβάνουμε το πλήρωμα της Χάριτος, την αφθονία των δωρεών του Θεού που μας εξασφαλίζουν τη σωτηρία. Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία από τα πρώτα, τα νηπιακά μας χρόνια, δεχόμαστε το άγιο Βάπτισμα και το άγιο Χρίσμα. Λαμβάνουμε τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύμα-τος. Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία φωτιζόμαστε και αναγεννιόμαστε. Αποκτούμε όμως και όλα εκείνα τα απαραίτητα όπλα, προκειμένου να μπορούμε να αγωνιζόμαστε επιτυχώς εναντίον των παθών μας και να πετυχαίνουμε τον αγιασμό της ψυχής μας.

Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, με τα Χαριτόβρυτα Μυστήρια, επιτυγχάνουμε την ίαση της ψυχής και του σώματος. Απαλλασσόμαστε από την θανατηφόρο αμαρτία, απελευθερωνόμαστε από ενοχές και πάθη και απολαμβάνουμε την απέραντη ειρήνη της ψυχής μας. Απολαμβάνουμε όπως προείπαμε, τη Χάρη του Θεού. Και δεν την απολαμβάνουμε απλώς, αλλά μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, συναντούμε τον ίδιο τον Χαριτοδότη Κύριο. Κοινωνούμε το πανάχραντο Σώμα Του και το τίμιο Αίμα Του.

Πουθενά αλλού δεν υπάρχει αυτός ο πλούτος της ζωοποιού και θεοποιού Χάριτος. Πουθενά αλλού δεν υπάρχει ο Χριστός όπως υπάρχει στην Ορθοδοξία μας. Πουθενά αλλού δεν μπορεί να συναντήσει ο άνθρωπος το Χριστό, να Τον γνωρίσει, να Τον κοινωνεί και να τον έχει κατοικούντα μέσα του.

Μέσα στην ορθόδοξη Εκκλησία μας ζούμε αδελφοί μου, την αληθινή ζωή. Έχουμε Αυτόν που είναι «ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή» (Ιωάν. ιδ΄ 6). Έχουμε Αυτόν που ήλθε στον κόσμο, «ἵνα ζωὴν ἔχωσι καὶ περισσὸν ἔχωσιν» (Ιωάν. ι΄ 10), όσοι με πίστη Τον ακολουθούν.

Μέσα στην ορθόδοξη Εκκλησία, βρίσκουμε τον ασφαλή δρόμο της λυτρώσεως, διότι αυτή είναι η μόνη αληθινή Εκκλησία και αυτή μόνο μπορεί να τον παρέχει. Αυτή είναι η κιβωτός της σωτηρίας. Διότι μέσα σε αυτήν αγωνιζόμαστε με την ακαταμάχητη βοήθεια των ιερών Μυστηρίων και έχουμε βέβαιη την ελπίδα της αιωνίου ζωής στην ουράνιο Βασιλεία του Θεού.

Γι’ αυτούς τους λόγους κι επειδή ο Χριστός δεν ήλθε μόνο για μας αλλά ήλθε για όλο τον κόσμο, εμείς ως ορθόδοξοι χριστιανοί έχουμε χρέος να καλούμε τους πάντες να έλθουν κοντά μας. Είτε αδιάφοροι χριστιανοί είναι, είτε ετερόδοξοι είναι, είτε πολέμιοι είναι, να τους καλούμε να έρθουν να γνωρίσουν το Χριστό, λέγοντάς τους τη φράση του σημερινού Ευαγγελίου, την οποία είπε ο Φίλιππος προς στο Ναθαναήλ, όταν βρήκε το Χριστό· «Ἔρχου καὶ ἴδε» του είπε: Έλα και συ να βεβαιωθείς με τα μάτια σου, ότι σου λέγω αλήθεια. Βρήκα το Χριστό. Έλα και συ να Τον συναντήσεις.

Αυτό να λέμε και μεις αδελφοί μου σε όσους αμφισβητούν την Ορθοδοξία μας· «Ἔρχου καὶ ἴδε». Έλα στην Εκκλησία να δεις· έλα να ακούσεις, έλα να μελετήσεις, έλα να ζήσεις, έλα να βεβαιωθείς, έλα να σιγουρευτείς για την απόλυτη αξία της ορθόδοξης χριστιανικής ζωής. Έλα να αισθανθείς αυτά που αισθάνομαι. Έλα να κλάψεις, έλα να μετανοήσεις, έλα να χαρείς, έλα να ζήσεις και να απολαύσεις την Ανάσταση. Έλα μεταλάβεις του τιμίου Σώματος και του τιμίου Αίματος του Κυρίου. Έλα για να αγωνιστούμε μαζί και να απολαύσουμε τη Βασιλεία των Ουρανών.

Αμήν.