Κυριακή της Σαμαρείτιδος- «Το ύδωρ το ζών» (Μητροπολίτου Κυθήρων Σεραφείμ)

«ΤΟ ΥΔΩΡ ΤΟ ΖΩΝ»

«... τό ὕδωρ ὅ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ
πηγή ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον»
(Ἰωάν. 4,14)

Εἴμαστε στήν 5^η Κυριακή ἀπό τοῦ Ἁγίου Πάσχα, τή γνωστή ὡς Κυριακή τῆς Σαμαρείτιδος, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, καί ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ἐπιτελεῖ τήν ἱερή μνήμη τοῦ ἁγίου Νικηφόρου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Ὁμολογητοῦ (+828) καί τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Κων/νου τοῦ ἐξ Ἀγαρηνῶν.

Τήν περασμένη Κυριακή τό Εὐαγγελικό Ἀνάγνωσμα μᾶς ὡμίλησε γιά τήν στοργική προσέγγισι τοῦ χρονίως πάσχοντος κατάκοιτου παραλύτου ἀπό τόν μέγα καί θεῖο Ἰατρό, τόν Θεάνθρωπο Κύριό μας, καί τήν σωματική θεραπεία πού τοῦ ἐχάρισε. Κατά τήν σημερινή Κυριακή γίνεται λόγος στό Ἱερό Εὐαγγέλιο γιά τήν συνάντησι τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ στό φρέαρ τοῦ Ἰακώβ μέ τήν Σαμαρείτιδα, στήν ὁποία ὁ φιλάνθρωπος Κύριός μας, μετά τόν σωτήριο ἐκεῖνο διάλογο πού ἄνοιξε μαζί της γιά τό «ὕδωρ τό ζῶν», τήν ἀληθινή Θεία Λατρεία καί τήν ἀποκάλυψι τῆς ἰδιότητός του ὡς Μεσσία, ἐχάρισε τήν ψυχική θεραπεία καί τήν ἀληθινή θεογνωσία.

Τῆς ἐζήτησε τό φυσικό νερό, πού ξεδιψάει σωματικά τόν ἄνθρωπο, γιά νά ἀνοίξη διάλογο μαζί της καί στήν ἀπορία της τῆς εἶπε ὅτι, ἄν ἐγνώριζε τήν δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τόν συνομιλητή της, ἐκείνη θά ζητοῦσε καί θά ἔπαιρνε τό «ὕδωρ τό ζῶν» τό ἀστείρευτο νερό τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού σάν ἄλλο πνευματικό νερό καθαρίζει, δροσίζει, παρηγορεῖ καί ζωογονεῖ τίς ψυχές.

Κυριολεκτικά «ὕδωρ ζῶν» εἶναι τό πηγαῖο καί ρέον ὕδωρ καί ὄχι αὐτό πού εἶναι στήν ὑδαταποθήκη ἤ στό φρέαρ, πού δέν κινεῖται. Νερό πού δέν στέκεται, λέγει ἕνας ἐκκλησιαστικός ἑρμηνευτής, ὅπως τά νερά πού εἶναι μέσα στούς λάκκους καί στά φρέατα καί φέρνουν τήν σαπίλα καί τήν διαφθορά, ἀλλά ζωντανό, δηλ. αὐτό πού ἀναβλύζει, ἀναπηδᾶ καί κινεῖται. Ὡς ὕδωρ ζῶν χαρακτηρίζεται καί ἡ αἰώνια ζωή, ἡ σωτηρία, ὡς πλήρης ἱκανοποίησις ὅλων τῶν πόθων καί τῶν ἀναγκῶν τῆς καρδίας. Ὕδωρ ζῶν εἶναι «τό νάμα τῆς θείας διδασκαλίας». Νερό μέν γιατί σάν τό νερό καθαρίζει τόν ρύπο τῆς ἁμαρτίας καί σβήνει τήν φλόγα τῶν παθῶν καί θεραπεύει τήν ξηρότητα τῆς ἀπιστίας καί τήν ἀκαρπία. Ζωντανό δέ νερό γιατί εἶναι ἀσταμάτητο καί ἀεικίνητο.

Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγει ὅτι «ὕδωρ ζῶν ἀποκαλεῖ τήν ζωοποιόν τοῦ Πνεύματος δόσιν», μέ τήν ὁποία καί μόνη ἡ ἀνθρωπότητα ... πού εἶναι ξηρή πιά καί ἄγονη ἀπό κάθε ἀρετή ... πίνει τήν ζωοποιό χάρι καί ἔτσι στολίζεται μέ πολλές καί καλές ἰδέες τῶν ἀγαθῶν.

Ὀνομάζεται ἀκόμη «ὕδωρ ζῶν», σύμφωνα μέ τόν ἐκκλησιαστικό ἑρμηνευτή Θεοφύλακτο διότι «ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κάνει ἀεικίνητη πρός τό ἀγαθό τήν ψυχή καί τῆς χαρίζει πνευματικές ἀναβάσεις».

Καί ὅταν ἡ Σαμαρείτιδα, μετά τήν ἀποκάλυψι τοῦ ἁμαρτωλοῦ παρελθόντός της, πού τῆς ἔκαμε ὁ Χριστός, πείσθηκε ὅτι μπροστά της δέν εἶχε ἕνα ἁπλό ἄνθρωπο, ἀλλά ἕναν προφήτη, ζήτησε ἀπό τόν συνομιλητή της νά λύση τή διαφορά μεταξύ Ἰουδαίων καί Σαμαρειτῶν πού ὑπῆρχε ὡς πρός τόν τόπο τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεῖος Διδάσκαλος τῆς ἀπεκάλυψε τήν μεγάλη καί σωστική ἀλήθεια τοῦ τρόπου τῆς Θείας Λατρείας, ἀφοῦ ὁ Θεός εἶναι «πνεῦμα καί τούς προσκυνοῦντας αὐτόν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν».

Ὁ Θεός εἶναι πνεῦμα, διότι εἶναι ἄπειρος καί ἀΐδιος Νοῦς. Εἶναι λογικόν, ἀσώματον, ἀόρατον καί ἄφθαρτον Ὄν. Εἶναι εὐκολώτερο νά εἰπῆ κάποιος τί δέν εἶναι ὁ Θεός (ἀποφατική Θεολογία), παρά νά καθορίση τί εἶναι (καταφατική Θεολογία). Εἶναι Πνεῦμα, πού δέν ἔχει σάρκα καί ὀστᾶ. Ἀλλά ποιός γνωρίζει τίς ὁδούς τοῦ Θείου Πνεύματος;

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος συνιστᾶ πώς πρέπει τοῦ ἀσωμάτου Θεοῦ καί ἡ λατρεία τέτοια νά εἶναι καί νά προσφέρεται μέσῳ τοῦ ἀσωμάτου, πού ἔχουμε μέσα μας, δηλ. μέ τήν ψυχή καί τήν καθαρότητα τοῦ νοῦ ... Μή λοιπόν θυσιάζετε πρόβατα καί μοσχάρια, ἀλλά ὅλον τόν ἑαυτό σου θυσία ζωντανή ... νά σταυρώνεις τόν ἑαυτό σου καί τίς ἄλογες ἐπιθυμίες νά ἀποκρούεις καί νά κατασφάζεις.

Ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι πνεῦμα, ἀπαιτεῖ πάνω ἀπ' ὅλα τήν ἐνδότερη φύσι τοῦ ἀνθρώπου νά εἶναι ἀπαλλαγμένη ἀπό ὁποιοδήποτε ἐμπόδιο πού περιορίζει εἴτε σέ ὡρισμένη θέσι τόν τόπο τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ εἴτε τήν λατρεία στήν ἐξωτερική σάρκα. Ἡ ἐξωτερική λατρεία πρέπει νά συνοδεύεται ἀπό τήν λατρεία πού γίνεται στό ἐσωτερικό θυσιαστήριο τῆς καρδίας καί νά εἶναι ἐκδήλωσις αὐτῆς. Διότι ἡ λατρεία εἶναι ἡ ὑπαγωγή ὅλης τῆς φύσεώς μας στόν Θεό. Εἶναι ἡ ἀφύπνισις τῆς συνειδήσεώς μας ἀπό τήν ἁγιότητά του, ὁ χορτασμός τῆς διανοίας μας ἀπό τήν ἀλήθειά του, ἡ κάθαρσις τῆς φαντασίας μας ἀπό τήν καλλονή του, ἡ διάνοιξις τῆς καρδιᾶς μας ἀπό τήν ἀγάπη του, ἡ ὑποταγή τῆς θελήσεώς μας στίς θεῖες βουλές του.

Τό ὕδωρ τό ζῶν, πού εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός καί τό Πανάγιό Του Πνεῦμα, καί ἡ Θεία Λατρεία μᾶς ξεδιψοῦν, μᾶς ἐνδυναμώνουν καί μᾶς τονώνουν στόν πνευματικό ἀγῶνα τῆς ζωῆς μας. Μέ τήν Χάρι καί τήν δύναμι τῶν Ἁγίων Μυστηρίων τρεφόμαστε πνευματικά, ζωογονούμαστε καί ἁγιαζόμαστε.

Αὐτό συνέβη καί μέ τήν Σαμαρείτιδα, πού ἦταν προηγουμένως κοσμική καί παραστρατημένη γυναίκα. Ἀφ' ὅτου, ὅμως, ἐγνώρισε τόν Χριστό, συνωμίλησε μαζί Του καί ἐτράφη ἀπό τήν πνευματική τροφή τῆς Θείας διδασκαλίας ἄλλαξε ριζικά ἡ ζωή της μέ τήν ἀληθινή μετάνοια, ἔγινε κήρυκας τῶν θείων ἀληθειῶν καί ἰσαπόστολος καί ἐμαρτύρησε γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ μαζί μέ τίς ἀδελφές καί τά παιδιά της. Νά ἔχωμε τίς ἅγιες πρεσβεῖες της. Ἀμήν.-

† Ὁ Κ.Σ.