ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
1766 – 1831
.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας υπήρξε ο πρώτος κυβερνήτης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
Γεννήθηκε
στην Κέρκυρα το 1766. Ήταν γιος του Αντωνίου Καποδίστρια και τα μέλη της
οικογένειας του έφεραν τον τίτλο του κόμη. Τα πρώτα του γράμματα τα
διδάχτηκε στην Κέρκυρα και έπειτα σπούδασε ιατρική στην Πάντοβα της
Ιταλίας. Όταν γύρισε στην πατρίδα του άσκησε την ιατρική μέχρι το 1803,
οπότε διορίστηκε γραμματέας της Ιονίου Πολιτείας............
Το 1807,
όταν τα στρατεύματα του Μ. Ναπολέοντα κυρίευσαν για δεύτερη φορά τα
νησιά του Ιονίου, ο Καποδίστριας έφυγε για την Τσαρική Ρωσία, όπου
διακρίθηκε αμέσως για την αξιοσύνη του και κατάφερε να εισέλθει γρήγορα
στους κύκλους της τσαρικής αυλής. Το 1811 διορίζεται γραμματέας της
ρώσικης πρεσβείας στη Βιέννη, ενώ το 1812 ο ίδιος ο Τσάρος τον έκανε
“σύμβουλο του κράτους”. Έχοντας το αξίωμα αυτό πήρε μέρος με τον υπουργό
Εξωτερικών της Ρωσίας Νέσσερλοντ στις διασκέψεις του Παρισιού και της
Βιέννης, ύστερα από την πτώση του Ναπολέοντα. Το 1813 ο Τσάρος, έχοντας
εμπιστοσύνη στις ικανότητες του Έλληνα διπλωμάτη, τον έστειλε στην
Ελβετία, με σκοπό να αποσπάσει τη χώρα από την επιρροή της Γαλλίας. Εκεί
κατάφερε να συμφιλιώσει τα αντιμαχόμενα καντόνια και εφάρμοσε το
ομοσπονδιακό σύστημα, το οποίο ισχύει μέχρι σήμερα. Η ελβετική πολιτεία
για τις υπηρεσίες του αυτές τον ανακήρυξε επίσημο πολίτη.
Το 1815 ο
τσάρος τον διόρισε υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας. Οι αντιδράσεις όμως
των κύκλων της Ιερής Συμμαχίας, η οποία φανερά υποστήριζε τους Τούρκους
και αντιπαθούσε τους Έλληνες, καθώς και το έκδηλο ενδιαφέρον του
Καποδίστρια για την Ελληνική Επανάσταση, η ποία προετοιμαζόταν, έφεραν
σε δύσκολη θέση τον Τσάρο, που διόρισε τελικά συνυπουργό των Εξωτερικών
τον Νέσσερλοντ. Μετά την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης ο Καποδίστριας
κατάλαβε τη δυσπιστία του Τσάρου προς αυτόν και αναγκάστηκε να
παραιτηθεί. Έτσι η Ιερή Συμμαχία κατάφερε να απομακρύνει τον Καποδίστρια
από τη διεθνή πολιτική σκηνή.
Ο
Καποδίστριας, μολονότι υποστήριζε με κάθε τρόπο το υπόδουλο ελληνικό
γένος, θεωρούσε την κήρυξη της επανάστασης πρόωρη, γιατί κατά τη γνώμη
του έμπειρου διπλωμάτη οι συνθήκες ήταν δυσμενείς. Έτσι, όταν του
πρότειναν να αναλάβει την αρχηγία της Φιλικής Εταιρίας, αρνήθηκε. Το
1820, όταν ήταν ακόμα υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, αρνήθηκε την
αρχηγία της Επανάστασης, ύστερα από πρόταση του Ξάνθου και του
Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ύστερα, όμως, από την κήρυξη της Επανάστασης, ο
Καποδίστριας έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον και προσπάθησε να βοηθήσει με κάθε
τρόπο τους υπόδουλους Έλληνες, ασκώντας κυρίως μεγάλη επιρροή στον
τσάρο, προκειμένου να τον ευαισθητοποιήσει απέναντι στους Ορθόδοξους της
Ανατολής, που υπέφεραν κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό. Και παρόλο που οι
μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης κατάφεραν να φέρουν σε αντίθεση τον
Καποδίστρια με το Ρώσο Αυτοκράτορα και να τον απομακρύνουν από το διεθνή
διπλωματικό στίβο, αυτός κατάφερε να περισώσει την Ελληνική Επανάσταση
στην πιο κρίσιμη στιγμή της. Γιατί ενώ την ίδια εποχή η Ιερή Συμμαχία
κατέπνιγε βίαια κάθε επαναστατικό κίνημα στη Ευρώπη, ο Καποδίστριας με
την επιδεξιότητα και τις αναγνωρισμένες διπλωματικές ικανότητες του,
κατόρθωσε να πείσει τις μεγάλες δυνάμεις να αναγνωρίσει το υπόδουλο
ελληνικό έθνος ως εμπόλεμο κράτος. Έτσι απέτρεψε την κατάπνιξη της
ελληνικής επανάστασης και επιπλέον δημιούργησε θετικές προϋποθέσεις για
το μέλλον. Στις 2 Απριλίου του 1827 η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας,
ύστερα από πρόταση του Καραϊσκάκη και του Κολοκοτρώνη, τον εξέλεξε
κυβερνήτη της Ελλάδας. Τότε αμέσως από το Παρίσι όπου βρισκόταν,
επισκέφτηκε την Πετρούπολη, το Βερολίνο, το Λονδίνο και άλλες ευρωπαϊκές
πόλεις, για να αποσπάσει οικονομική βοήθεια, η οποία ήταν αναγκαία για
το νεοσύστατο ελληνικό κράτος.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας έφτασε στο Ναύπλιο το Γενάρη του 1828
για να αναλάβει τη διακυβέρνηση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Οι
Έλληνες τον υποδέχτηκαν στην πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους με
πολλές τιμές και μεγάλο ενθουσιασμό. Η χώρα όμως που μόλις είχε βγει από
μακροχρόνια επανάσταση όπως ήταν φυσικό βρισκόταν σε αποδιοργάνωση και
αναρχία. Ο Καποδίστριας κατέβαλε τεράστιες προσπάθειες για τη συγκρότηση
του κράτους και την αποκατάσταση της τάξεως. Από τα πρώτα του έργα ήταν
η καταδίωξη των πειρατών του Αιγαίου, που ήταν απαραίτητη προϋπόθεση
για την ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων μεταξύ των Ελλήνων και των άλλων
ευρωπαϊων, η ίδρυση της Σχολής των Ευελπίδων, η απογραφή του πληθυσμού, η
διαίρεση της Πελοποννήσου σε 9 νομούς και η παραχώρηση του δικαιώματος
ψήφου στους άνδρες πάνω από 25 χρονών. Επιπλέον ίδρυσε το Εθνικό
Νομισματοκοπείο, το πανεπιστήμιο της Αθήνας και φρόντισε για θέματα
δικαιοσύνης με τη θέσπιση νόμων. Επίσης υποστήριξε τη γεωργία και έφερε
για πρώτη φορά στην Ελλάδα την καλλιέργεια της πατάτας. Ο Καποδίστριας
όμως κατηγορήθηκε για συγκεντρωτισμό, γιατί, προκειμένου να
αντιμετωπίσει τα δύσκολα προβλήματα του κράτους, συγκέντρωσε σχεδόν όλες
τις εξουσίες στο πρόσωπό του και προσπάθησε να μεταφυτεύσει θεσμούς
ευρωπαϊκούς, ξένους προς τον χαρακτήρα των Ελλήνων. Έτσι, δημιουργήθηκαν
δυσαρέσκειες ανάμεσα στις πολιτικές παρατάξεις, οι οποίες
καλλιεργήθηκαν από τη διπλωματία της Αγγλίας και της Γαλλίας και οι
οποίες θεωρούσαν τον Καποδίστρια όργανο της ρώσικης πολιτικής.
Οι
δυσαρέσκειες αυτές οδήγησαν σε εξεγέρσεις πολλών αγωνιστών, όπως των
Μαυρομιχαλαίων, των Κουντουριώτιδων και άλλων, με αποτέλεσμα, στις 9
Οκτωβρίου του 1831, Κυριακή πρωί, ενώ ο Καποδίστριας πήγαινε να
εκκλησιαστεί στο ναό του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο, ο Κωνσταντίνος και
Γεώργιος Μαυρομιχάλης, τον περίμεναν και το δολοφόνησαν έξω από το ναό.
Ο πρώτος από τους δολοφόνους σκοτώθηκε αμέσως στο χώρο του εγκλήματος
από το εξαγριωμένο πλήθος, ενώ ο δεύτερος καταδικάστηκε σε θάνατο και
εκτελέστηκε αργότερα. Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια την εξουσία
ανέλαβε τριμελής επιτροπή από το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον Αυγουστίνο
Καποδίστρια και τον Ιωάννη Κωλέτη. Εντούτοις, η έλλειψη του Καποδίστρια
από την πολιτική ζωή της Ελλάδας, σήμανε αμέσως την έναρξη της αναρχίας
και της αποδιοργάνωσης του κράτους.
Λουκία Ταχτσίδου
Ο Καποδίστριας και το έργο του
Γράφει ο κ. Ηρακλής Κανακάκης
Αν ληφθεί υπόψη η εποχή που έδρασε- η
διαμόρφωση των ευρωπαϊκών πραγμάτων κάτω από την απολυταρχική και
αντιδραστική μεττερνίχεια πολιτική- το περιβάλλον στο οποίο γεννήθηκε,
ανατράφηκε και αργότερα σταδιοδρόμησε σαν διπλωμάτης και πολιτικός.
Στην
κατάσταση που βρήκε στην Ελλάδα κατεβαίνοντας για να κυβερνήσει, τότε
αληθινά το έργο που επετέλεσε ήταν κολοσσιαίο, ήταν πραγματικός άθλος.
Αλλά σε τι κλίμα κλήθηκε να κυβερνήσει τη διαγουμισμένη χώρα;
Η Ελλάδα τότε
Από τον
οχταετή αιματηρό αγώνα της ανεξαρτησίας, τις εμφύλιες διαμάχες και
έριδες, η χώρα ήταν κατερειπωμένη. Τρομακτικές ήταν οι απώλειες και σε
ανθρώπινες υπάρξεις. Οργίαζαν η ληστεία, η πειρατία, η κιβδηλεία, η
αναρχία και το λαθρεμπόριο, ελλείψει ενιαίας πολιτειακής βούλησης και
αποφασιστικής κρατικής εξουσίας.
Την κατάσταση που βρήκε ο Καποδίστριας τη δίνουν ανάγλυφα οι αναφορές των «υπουργών» του, μόλις ανέλαβαν τα καθήκοντά τους. Ο υπουργός των Οικονομικών Λιδωρίκης: «Όχι μόνον χρήματα δεν υπάρχουσι εις το ταμείον, αλλ’ ούτε ταμείον υπάρχει». Ο υπουργός των Στρατιωτικών Βλαχόπουλος: «Δεν έχομεν στρατόν, ούτε πολεμοφόδια». Ο υπουργός των Ναυτικών Γλαράκης: «Η φρεγάτα Ελλάς ευρίσκεται εις τον Πόρον, καθώς και η κορβέτα Ύδρα άνευ εξαρτημάτων». Και ο υπουργός της Δικαιοσύνης Μιχ. Σούτσος δεν είχε τίποτε να αναφέρει, γιατί δεν υπήρχαν δικαστήρια και δικαστές.
Τα σύνορα δεν ήταν καθορισμένα και κινδύνευαν μάλιστα να χαραχθούν κατά τρόπο τόσο αποπνικτικό, ώστε να καθιστούν προβληματική τη βιωσιμότητα της Ελλάδας.
Εκτός από τις ντόπιες αθλιότητες, σε όλη την κακοδαιμονία συνέλαβαν και οι ξένοι. Με τις δολοπλοκίες και τις μηχανορραφίες τους ύψωναν εμπόδια στο έργο του Κυβερνήτη, για να ωφεληθεί ο ένας σε βάρος του άλλου. Βέβαια, στην παλιά μας συνήθεια να επιρρίπτουμε σε τρίτους, σε «ξένο δάκτυλο», τα δικά μας αμαρτήματα, θα πρέπει να μπει ένας φραγμός. Οι ξένοι το συμφέρον τους, προσωπικό και εθνικό, υπηρετούν. Καιρός τα παθήματα να μας γίνουν μαθήματα.
Την κατάσταση που βρήκε ο Καποδίστριας τη δίνουν ανάγλυφα οι αναφορές των «υπουργών» του, μόλις ανέλαβαν τα καθήκοντά τους. Ο υπουργός των Οικονομικών Λιδωρίκης: «Όχι μόνον χρήματα δεν υπάρχουσι εις το ταμείον, αλλ’ ούτε ταμείον υπάρχει». Ο υπουργός των Στρατιωτικών Βλαχόπουλος: «Δεν έχομεν στρατόν, ούτε πολεμοφόδια». Ο υπουργός των Ναυτικών Γλαράκης: «Η φρεγάτα Ελλάς ευρίσκεται εις τον Πόρον, καθώς και η κορβέτα Ύδρα άνευ εξαρτημάτων». Και ο υπουργός της Δικαιοσύνης Μιχ. Σούτσος δεν είχε τίποτε να αναφέρει, γιατί δεν υπήρχαν δικαστήρια και δικαστές.
Τα σύνορα δεν ήταν καθορισμένα και κινδύνευαν μάλιστα να χαραχθούν κατά τρόπο τόσο αποπνικτικό, ώστε να καθιστούν προβληματική τη βιωσιμότητα της Ελλάδας.
Εκτός από τις ντόπιες αθλιότητες, σε όλη την κακοδαιμονία συνέλαβαν και οι ξένοι. Με τις δολοπλοκίες και τις μηχανορραφίες τους ύψωναν εμπόδια στο έργο του Κυβερνήτη, για να ωφεληθεί ο ένας σε βάρος του άλλου. Βέβαια, στην παλιά μας συνήθεια να επιρρίπτουμε σε τρίτους, σε «ξένο δάκτυλο», τα δικά μας αμαρτήματα, θα πρέπει να μπει ένας φραγμός. Οι ξένοι το συμφέρον τους, προσωπικό και εθνικό, υπηρετούν. Καιρός τα παθήματα να μας γίνουν μαθήματα.
Το έργο του ως Διπλωμάτη και Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας
Έπρεπε να
συνταιριάξει και να συνυφάνει τα συμφέροντα μιας μεγάλης και
συντηρητικής χώρας με την τύχη ενός μικρού και δυναστευομένου λαού,
στερημένου και των πιο στοιχειωδών πολιτικών ελευθεριών. Γιατί ο
Καποδίστριας, αν και είχε ζήσει επί πολλά χρόνια μακριά από την Ελλάδα,
ένιωθε ακραιφνής Έλληνας και το ελληνικό ζήτημα δέσποζε στη συνείδησή
του.
Το 1816 από τη θέση του υπουργού εξωτερικών της Ρωσίας υπέβαλε προς τον τσάρο σχέδιο πολιτικής προς την Τουρκία που, αν γινόταν δεκτό, θα οδηγούσε βαθμηδόν στην αναίμακτη και χωρίς καταστροφές απελευθέρωση των χριστιανικών λαών της Βαλκανικής.
Το 1816 από τη θέση του υπουργού εξωτερικών της Ρωσίας υπέβαλε προς τον τσάρο σχέδιο πολιτικής προς την Τουρκία που, αν γινόταν δεκτό, θα οδηγούσε βαθμηδόν στην αναίμακτη και χωρίς καταστροφές απελευθέρωση των χριστιανικών λαών της Βαλκανικής.
Γνωρίζοντας
από πρώτο χέρι τις δυσμενείς διεθνείς συνθήκες για κάθε επανάσταση,
ιδίως από το 1818 και εντεύθεν, και αναμετρώντας τις τρομακτικές για το
έθνος συνέπειες μιας ανεπιτυχούς εξέγερσης, συνιστούσε σύνεση και
αναμονή, υλική και ηθική προετοιμασία και προπαρασκευή, έως ότου φθάσει η
ιστορική ώρα η κατάλληλη για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Όταν άρχισαν
οι μυστικές επαφές με εκπροσώπους της Φιλικής Εταιρείας, δεν απέκλεισε
τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, ο ίδιος δε αρνήθηκε την αρχηγία και την
προσωπική ανάμιξη για τους εξής λόγους:
1. Αν αποδεχόταν την ηγεσία, θα τον καταδίκαζε σε αποτυχία, επειδή θα εμφανιζόταν ως ρωσική επιχείρηση και θα προκαλούσε την εχθρότητα και αντίδραση των αντίζηλων της Ρωσίας Δυνάμεων.
2. Επιβαλόταν να διατηρήσει την υψηλή θέση του στη ρωσική κυβέρνηση, ώστε από αυτήν να υπηρετήσει την Επανάσταση, όταν θα εισερχόταν σε κρίσιμη φάση. Και πράγματι, κατόρθωσε στο Λάιμπαχ να πάρει ο τσάρος και οι άλλοι σύνεδροι μια θέση ουδέτερη απέναντι του ελληνικού απελευθερωτικού κινήματος, την ώρα που ανάλογα κινήματα στην Ιταλία καταδικάστηκαν ρητά. Όταν δε ο τσάρος απομακρύνθηκε από την ατμόσφαιρα του Λάιμπαχ και την επιρροή του Μέττερνιχ, σε συνδυασμό με τις ωμότητες και βαρβαρότητες των Τούρκων εναντίον των χριστιανικών πληθυσμών, κατάφερε να τον επηρεάσει και να μετατρέψει τις διαθέσεις και τις γνώμες του για την ελληνική επανάσταση. Αποτέλεσμα αυτής της επιρροής ήταν το τελεσίγραφο και τα διαβήματα, που οδήγησαν στον περιορισμό των διωγμών.
1. Αν αποδεχόταν την ηγεσία, θα τον καταδίκαζε σε αποτυχία, επειδή θα εμφανιζόταν ως ρωσική επιχείρηση και θα προκαλούσε την εχθρότητα και αντίδραση των αντίζηλων της Ρωσίας Δυνάμεων.
2. Επιβαλόταν να διατηρήσει την υψηλή θέση του στη ρωσική κυβέρνηση, ώστε από αυτήν να υπηρετήσει την Επανάσταση, όταν θα εισερχόταν σε κρίσιμη φάση. Και πράγματι, κατόρθωσε στο Λάιμπαχ να πάρει ο τσάρος και οι άλλοι σύνεδροι μια θέση ουδέτερη απέναντι του ελληνικού απελευθερωτικού κινήματος, την ώρα που ανάλογα κινήματα στην Ιταλία καταδικάστηκαν ρητά. Όταν δε ο τσάρος απομακρύνθηκε από την ατμόσφαιρα του Λάιμπαχ και την επιρροή του Μέττερνιχ, σε συνδυασμό με τις ωμότητες και βαρβαρότητες των Τούρκων εναντίον των χριστιανικών πληθυσμών, κατάφερε να τον επηρεάσει και να μετατρέψει τις διαθέσεις και τις γνώμες του για την ελληνική επανάσταση. Αποτέλεσμα αυτής της επιρροής ήταν το τελεσίγραφο και τα διαβήματα, που οδήγησαν στον περιορισμό των διωγμών.
Ο
Καποδίστριας δεν δίστασε να παραιτηθεί, όταν έκρινε ότι η παραμονή του
στη ρωσική κυβέρνηση ήταν ηθικά ασυμβίβαστη ή αθέτηση των καθηκόντων του
προς τον τσάρο, ή παραβίαση των αισθημάτων και του χρέους προς την
πατρίδα. Και μετά την παραίτησή του δεν έπαυσε να προσφέρει πολύτιμες
υπηρεσίες στον αγώνα του έθνους, συντονίζοντας τη δράση των φιλελληνικών
οργανώσεων της Ευρώπης και ενθαρρύνοντας τις προσπάθειες ευρωπαίων
πολιτών υπέρ της ελληνικής επανάστασης.
Τεκμηριωμένα, λοιπόν, ο Καποδίστριας αναδείχθηκε ακέραιο διπλωμάτης και βαθύτατα Έλληνας κατά το ήθος και τη σκέψη.
Τεκμηριωμένα, λοιπόν, ο Καποδίστριας αναδείχθηκε ακέραιο διπλωμάτης και βαθύτατα Έλληνας κατά το ήθος και τη σκέψη.
Το έργο του ως Κυβερνήτη
H Γ΄
Εθνοσυνέλευση τον Απρίλιο του 1827 τον εξέλεξε Κυβερνήτη για μια
επταετία. Στις 6 Ιανουαρίου 1828 αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο. Στις 11 του
ίδιου μήνα έφθασε στην Αίγινα χωρίς παράτες, «αυλικούς» και οπλοφόρους
για ασφάλεια.
Ορκίσθηκε στην Εκκλησία και επιδόθηκε στον πολύπλευρο αγώνα του. Ως πιστός χριστιανός απέθεσε τις ελπίδες του στον Θεό, αλλά και βεβαίωνε, ότι θα δώσει κάθε ικμάδα της ζωής του και θα καταβάλλει κάθε μόχθο για την επιτυχία του έργου του.
Πρώτο μέλημά του στα 4 χρόνια, που κυβέρνησε τον τόπο, ήταν να υπάρξει το κράτος ως εδαφική υπόσταση. Αγωνίζεται με όλες του τις δυνάμεις να μεγαλώσει τον ελληνικό χώρο, να διευρύνει και να διασφαλίσει τα αδιαμόρφωτα σύνορά του.
Η Ελλάδα δεν απελευθερώθηκε, όπως είχε γραφεί, από τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, όσο και αν αυτή στάθηκε κορυφαίο γεγονός. Ως ψάρι στο δίχτυ σπαράζει σε πολλούς κινδύνους. Η επανάσταση βρισκόταν σε έσχατο σημείο εξάντλησης. Η συνθήκη του Λονδίνου είχε υπογραφεί τον Ιούλιο του 1827 από τις τρεις Δυνάμεις, αλλά ο σουλτάνος δεν την είχε αποδεχθεί ούτε και μετά τη ναυμαχία.
Ορκίσθηκε στην Εκκλησία και επιδόθηκε στον πολύπλευρο αγώνα του. Ως πιστός χριστιανός απέθεσε τις ελπίδες του στον Θεό, αλλά και βεβαίωνε, ότι θα δώσει κάθε ικμάδα της ζωής του και θα καταβάλλει κάθε μόχθο για την επιτυχία του έργου του.
Πρώτο μέλημά του στα 4 χρόνια, που κυβέρνησε τον τόπο, ήταν να υπάρξει το κράτος ως εδαφική υπόσταση. Αγωνίζεται με όλες του τις δυνάμεις να μεγαλώσει τον ελληνικό χώρο, να διευρύνει και να διασφαλίσει τα αδιαμόρφωτα σύνορά του.
Η Ελλάδα δεν απελευθερώθηκε, όπως είχε γραφεί, από τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, όσο και αν αυτή στάθηκε κορυφαίο γεγονός. Ως ψάρι στο δίχτυ σπαράζει σε πολλούς κινδύνους. Η επανάσταση βρισκόταν σε έσχατο σημείο εξάντλησης. Η συνθήκη του Λονδίνου είχε υπογραφεί τον Ιούλιο του 1827 από τις τρεις Δυνάμεις, αλλά ο σουλτάνος δεν την είχε αποδεχθεί ούτε και μετά τη ναυμαχία.
Κατάφερε να
απομακρυνθεί ο εχθρός από την Πελοπόννησο και τη Στερεά και να
αναγνωρισθεί η πλήρης ανεξαρτησία της Ελλάδας με βιώσιμα σύνορα. Στα
σύνορα, εκτός από την Πελοπόννησο, τη Στερεά και την Εύβοια,
συμπεριελήφθησαν η Σκύρος, οι Κυκλάδες, η Αιτωλία και η Ακαρνανία. Να
συγκροτηθεί τακτικός πειθαρχημένος στρατός. Να ανασυνταχθεί ο στόλος, να
εμπεδωθεί αίσθημα ασφάλειας της ζωής και της περιουσίας στη θάλασσα,
στην ύπαιθρο και στις πόλεις, καταπολεμώντας τη ληστεία και την
πειρατεία. Να ανασυγκροτηθεί η γεωργία και να εμπλουτισθεί με νέες
καλλιέργειες και νέες μεθόδους. Να ανανεωθεί η κτηνοτροφία. Να ενισχυθεί
το εμπόριο και η ναυτιλία. Να φτιαχτεί ένα υποτυπώδες φορολογικό
σύστημα. Να οικοδομηθεί σύστημα απονομής δικαιοσύνης.
Μπόρεσε με
συνεχείς και άοκνες προσπάθειες να εξαγοράσει αιχμαλώτους. Να
αποκαταστήσει πρόσφυγες. Να ανοικοδομήσει ερείπια χωριών και πόλεων. Να
κατασκευάσει έργα οδοποιίας και λιμάνια. Να αναδιοργανώσει τη στοιχειώδη
και μέση εκπαίδευση, με την ελπίδα να προχωρήσει βαθμιαία στην οργάνωση
της ανώτατης παιδείας.
Και όλα αυτά με πενιχρά οικονομικά μέσα. Ο ίδιος συνεισέφερε ένα μέρος του επιδόματος που έπαιρνε από τη Ρωσία, για να χρηματοδοτηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα και έκανε έκκληση στους φιλέλληνες και στους Έλληνες της διασποράς να πράξουν το ίδιο.
Και όλα αυτά με πενιχρά οικονομικά μέσα. Ο ίδιος συνεισέφερε ένα μέρος του επιδόματος που έπαιρνε από τη Ρωσία, για να χρηματοδοτηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα και έκανε έκκληση στους φιλέλληνες και στους Έλληνες της διασποράς να πράξουν το ίδιο.
Θέλησε να
δώσει ισχυρή κυβέρνηση στον τόπο θέτοντας τέρμα στην πολυαρχία και στην
ανομία. Η χώρα, χαρακτηριστικά, έδινε την εικόνα αθροίσματος πολλών και
διαφόρων πολιτικώς μεν ανεξαρτήτων, φυλετικώς δε και θρησκευτικώς
συνεχόμενων «κρατών». Συγκάλεσε Εθνική Συνέλευση και υπό την απειλή της
παραιτήσεώς του ανάγκασε τη Βουλή να αυτοδιαλυθεί, αφού πρώτα ψήφισε ένα
νέο κυβερνητικό σύστημα, την Προσωρινή Διοίκηση της Επικρατείας, που
αντιστοιχούσε σε ένα είδος Προεδρικής Δημοκρατίας, με την εξουσία του
Προέδρου ενισχυμένη. Το κυριότερο στοιχείο της μεταβολής ήταν ότι η
νομοθετική εξουσία συγκεντρώθηκε στα χέρια του Κυβερνήτη, που θα την
ασκούσε με τη βοήθεια του «Πανελληνίου», 27μελούς συμβουλευτικού
οργάνου.
Την εξέλιξη
αυτήν άλλοι την είπαν πραξικόπημα και τυραννία και άλλοι συγκεντρωτισμό
και αυταρχισμό, που προήλθε από έναν καλοπροαίρετο πατριωτισμό.
Προσέθεσε δε στους ολιγαρχικούς και στους ψευδοσυνταγματικούς που τον
αντιπολιτεύονταν αγρίως, τους λογιότατους και τους φιλελεύθερους που
επιζητούσαν τη δημοκρατική νομιμότητα ως επιστέγασμα της εθνικής
ελευθερίας. Δηλαδή σιγά-σιγά όλο το κατεστημένο στρεφόταν εναντίον του,
ενώ ο λαός συνέχιζε να αγαπά τον «μπαρμπα-Γιάννη», όπως τον αποκαλούσε,
με πάθος και αφοσίωση, να τον ευλογεί ως λυτρωτή του, να τον έχει είδωλό
του.
Ο διορισμός
του αδελφού του Αυγουστίνου τον Ιανουάριο του 1829, ως πληρεξούσιου
τοποτηρητή του Κυβερνήτη στη Στερεά, αν και έγινε έπειτα από αίτηση
πολλών οπλαρχηγών και είχε μάλλον ευεργετικές επιδράσεις στη διεξαγωγή
του πολέμου, ήταν σοβαρό πολιτικό λάθος, γιατί στήριξε τις εναντίον του
κατηγορίες για νεποτισμό και οικογενειοκρατία.
Το
ακανθώδες ζήτημα των εθνικών γαιών δεν μπόρεσε να το λύσει και
κατηγορήθηκε γι’ αυτό σφοδρά. Η αλήθεια είναι ότι αποτελούσαν τη μόνη
αξιόλογη εγγύηση της χώρας για τον εξωτερικό δανεισμό και ήταν ήδη
υποθηκευμένα στους Άγγλους ομολογιούχους για τα γνωστά ληστρικά δάνεια
της Ανεξαρτησίας του 1824 και 1825. Πάντως, είχε αρχίσει την προεργασία
της διανομής, αφού κατάφερε να απαλλάξει το έθνος από τον επαχθή όρο,
ότι τα επίμαχα κτήματα ήταν τουρκικές περιουσίες και έπρεπε να
αποζημιωθούν (Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 10ης Μαρτίου 1829). Δεν την
ολοκλήρωσε, γιατί κόπηκε το νήμα της ζωής του βιαίως από άνανδρους
δολοφόνους.
Γενική αποτίμηση του έργου του
Μέχρι πρότινος η μορφή του Καποδίστρια στη συνείδηση του έθνους ήταν παραμορφωμένη και αγνώριστη. Ξένοι και ντόπιοι έγραψαν γι’ αυτόν με προκατάληψη και δόλο για να τον σμικρύνουν, παρουσιάζοντάς τον ως τύραννο, μισελεύθερο, φωτοσβέστη, όργανο της ρωσικής πολιτικής, πράκτορα της Ιεράς Συμμαχίας.
Σήμερα η εικόνα του άνδρα ο οποίος έδωσε τα πάντα στην Ελλάδα (ιδιωτική άνεση και ευτυχία, περιουσία, καριέρα και την ίδια του τη ζωή) έχει καθαρίσει από τον ρύπο των άδικων κρίσεων και των ανυπόστατων κατηγοριών. Έχει καταλάβει τη θέση που δικαιωματικά του ανήκει στη συνείδηση του έθνους. Έχει κερδίσει τη μάχη της ιστορίας και των ιστορικών του ως Έλληνας γνήσιος, γνησιότατος μέχρι τέλους, ως έξοχος και ακέραιος διπλωμάτης? ως μεγάλος πατριώτης και πρωταθλητής του καθήκοντος.
.Μέχρι πρότινος η μορφή του Καποδίστρια στη συνείδηση του έθνους ήταν παραμορφωμένη και αγνώριστη. Ξένοι και ντόπιοι έγραψαν γι’ αυτόν με προκατάληψη και δόλο για να τον σμικρύνουν, παρουσιάζοντάς τον ως τύραννο, μισελεύθερο, φωτοσβέστη, όργανο της ρωσικής πολιτικής, πράκτορα της Ιεράς Συμμαχίας.
Σήμερα η εικόνα του άνδρα ο οποίος έδωσε τα πάντα στην Ελλάδα (ιδιωτική άνεση και ευτυχία, περιουσία, καριέρα και την ίδια του τη ζωή) έχει καθαρίσει από τον ρύπο των άδικων κρίσεων και των ανυπόστατων κατηγοριών. Έχει καταλάβει τη θέση που δικαιωματικά του ανήκει στη συνείδηση του έθνους. Έχει κερδίσει τη μάχη της ιστορίας και των ιστορικών του ως Έλληνας γνήσιος, γνησιότατος μέχρι τέλους, ως έξοχος και ακέραιος διπλωμάτης? ως μεγάλος πατριώτης και πρωταθλητής του καθήκοντος.
.
.
Πηγή : Το υπέροχο ‘’Περί Ποιητικής και Ιστορίας’’ http://clubs.pathfinder.gr/poihsis
Πηγὴ 2 : www.e-istoria.com
Πηγὴ 3: www.e-istoria.com
Σύντομος σύνδεσμος : http://wp.me/p12k4g-6f
πηγήeistorias.wordpress.
Πηγή: http://ellpalmos.blogspot.com/2014/09/blog-post_21.html#ixzz3Eid88r2W
Δεν υπάρχουν σχόλια :