Η στροφή της ψυχής κάθε γνήσιου πιστού όλη την εβδομάδα είναι προς την Κυριακή, ιδιαίτερα προς τη θεία Λειτουργία της Κυριακής. Και κάθε εορταστική περίοδο της Εκκλησίας μας η ψυχή προσμένει την ημέρα της εορτής, που λαμπρύνεται με την τέλεση της θείας Λειτουργίας.
Με θεία Λειτουργία γιορτάζουμε και την ιερή μνήμη κάθε αγίου. Η θεία Λειτουργία είναι το κέντρο της ζωής μας. Εκεί είναι η ίδια η ζωή μας, η κοινωνία του Θεού, η συνάντηση με τον Κύριο, που είναι η ζωή μας.
Η φιλόθεη ψυχή δεν έχει κάτι άλλο περισσότερο να την συγκινεί και να την ενδιαφέρει. Ο κόσμος της θείας Λειτουργίας είναι ο κόσμος της, στα λόγια της θείας Λειτουργίας ανακαλύπτει τη γλώσσα της, στην ατμόσφαιρά της αναπνέει, στην υπερκόσμια λάμψη της φωτίζεται, στην εσχατολογική προοπτική της μεταμορφώνεται. Η «βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» είναι η διαρκής απόλαυσή της και συγχρόνως η πιο έντονη προσδοκία της. Όταν μάλιστα ετοιμάζεται ο πιστός να προσέλθει στο Ποτήριο της Ζωής και να κοινωνήσει τα άχραντα Μυστήρια, τότε, κατά την αδιάψευστη υπόσχεση του Κυρίου, οι προσδοκώμενες δωρεές του μέλλοντος γίνονται οι συγκλονιστικές και υπερφυείς πραγματικότητες του παρόντος: «O τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον, καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ» (Ιωάν. στ’ 54). Όποιος κοινωνεί συνειδητά, από αυτόν ακόμη τον κόσμο «έχει ζωὴν αἰώνιον». Η αιώνιος ζωή επομένως δεν είναι μόνον υπόθεση του μέλλοντος, είναι και κατάσταση του παρόντος. Δεν είναι μόνον αναμενόμενη, είναι και παρούσα. Η βασιλεία του Θεού δεν είναι μόνο στους ουρανούς, είναι και «ἐντὸς ὑμῶν» (Λουκ. ιζ’ 21).
Για να απολαμβάνουμε όμως αυτή την ύψιστη δωρεά της θείας Λειτουργίας και να αποκομίζουμε τα πλούσια οφέλη από τη συμμετοχή μας στη θεία Κοινωνία, χρειάζεται και από μέρους μας κάποια έντονη προσπάθεια και επιμελημένη φροντίδα. Ο Θεός μας δίνει το παν. Πρέπει όμως και μεις κάτι να κάνουμε προκειμένου να το απολαύσουμε. Πρέπει να είμαστε σε ανάλογη κατάσταση, ώστε να δεχθούμε τη χάρη, να δεχθούμε τον χαριτοδότη Κύριο και να Του δώσουμε τη δυνατότητα να εργασθεί στα βάθη της ψυχής μας το υπερφυές έργο Του.
Θα δούμε στη συνέχεια την προετοιμασία την οποία πρέπει να κάνουμε προκειμένου να απολαμβάνουμε την υπερκόσμια χαρά της θείας Λειτουργίας και να αποκομίζουμε μεγάλη ωφέλεια από την ακατάκριτη προσέλευσή μας στη θεία Κοινωνία.
Μελέτη του Μυστηρίου
Η συμμετοχή μας στη θεία Λειτουργία δεν είναι μια υποχρέωση ή καλή συνήθεια. Δεν είναι ούτε η αναγκαία επιτέλεση ενός τυπικού θρησκευτικού καθήκοντος ή η εκπλήρωση ενός χρέους απέναντι στον Θεό. Όπως είπαμε, είναι η ζωή μας. Για το λόγο αυτό, το προσδοκώμενο Γεγονός πρέπει να συγκλονίζει την ύπαρξή μας, να απασχολεί πολύ και να συγκινεί βαθιά την ψυχή μας. Να κερδίζει πρώτα-πρώτα τις σκέψεις μας, να απασχολεί τη διάνοιά μας.
Σ’ αυτό πολύ βοηθεί η αποφυγή των περισπασμών του κόσμου. Το Σάββατο, ή όποια άλλη μέρα είναι παραμονή της συμμετοχής μας στη θεία Λειτουργία, μάλιστα κατά τις τελευταίες ώρες της ημέρας, όταν πλησιάζει πια το βράδυ, να αφήσουμε κατά το δυνατόν τις πιεστικές ενασχολήσεις με τα προβλήματα της καθημερινότητος, με τα ζητήματα του μάταιου κόσμου, που πολύ συχνά μας απορροφούν ολοκληρωτικά. Ας σβήσουν τώρα τα νέα, οι ειδήσεις του κόσμου, που εντυπωσιάζουν ή επηρεάζουν αρνητικά, θορυβούν και ταράζουν την ψυχή μας. Να εξασφαλίζουμε λίγες στιγμές ηρεμίας, να βρούμε λίγο χρόνο, να ησυχάσει το πνεύμα μας και να αδειάσει από τις εντυπώσεις της πολυθόρυβης ζωής μας, ώστε απερίσπαστοι να προσηλωθούμε σ’ αυτό που πρόκειται να γίνει την άλλη μέρα.
Πολύ βοηθεί στην εσωτερική αυτή πνευματική εργασία η σιωπή. Να κατασιγάσουν οι φωνές και οι θόρυβοι του μάταιου και απατηλού κόσμου. Να ζωντανέψει στην ψυχή μας ο αληθινός κόσμος του Θεού.
Ο νους τότε μπορεί πιο εύκολα να απασχολείται, να προσηλώνεται σ’ αυτό που περιμένουμε. Καθαρεύει έτσι και από τους αμαρτωλούς λογισμούς, που τον μολύνουν και καθιστούν ένοχο τον άνθρωπο, ανάξιο να προσέλθει στα ιερά Μυστήρια.
Γενικά, κάθε προσπάθεια προσεγγίσεως και κοινωνίας του Θεού απαιτεί την ησυχία. «Σχολάσατε καὶ γνῶτε ὅτι ἐγώ εἰμι ὁ θεός», μας λέγει ο ίδιος Κύριος (Ψαλμ. με’ 11). Για να πετύχουμε τη γνώση του Θεού, την εμπειρία, την αίσθηση του Θεού, πρέπει να «σχολάσουμε», να ησυχάσουμε από την κουραστική και συχνά εξουθενωτική για την ψυχή μας ενασχόληση με τα πράγματα του κόσμου. Μέσα σ’ αυτή την ησυχία μπορούμε να δούμε καθαρότερα το πρόσωπο του Θεού και να εμβαθύνουμε στο μεγαλείο του μυστηρίου Του.
Πολύ μας βοηθεί και η σχετική μελέτη. Υπάρχουν πολλά πνευματικά βιβλία που αναλύουν το βαθύτερο νόημα της θείας Λειτουργίας, τους διάφορους συμβολισμούς της, τη δομή της, τους λόγους που απαγγέλουν οι ιερείς και τους ύμνους που ψάλλουν οι χοροί των ψαλτών.
Η μελέτη των βιβλίων αυτών μας προετοιμάζει κατάλληλα και μας κατανύσσει, συγχρόνως δε προσφέρει πολλές χρήσιμες γνώσεις, οι οποίες διδάσκουν και συγκινούν την ψυχή και στρέφουν το νου στα αναμενόμενα.
Επιμελής εξέταση του εαυτού μας
Να μελετούμε λοιπόν το μεγαλείο της θείας Λειτουργίας. Συγχρόνως να προχωρούμε και στη μελέτη του εαυτού μας, στην έρευνα της ψυχής μας, στην εξέταση της πνευματικής μας καταστάσεως. Να κατανοούμε τη μικρότητά μας, να σκεπτόμαστε με μετάνοια και συντριβή τα βάρη των αμαρτιών που διαπράξαμε. Και να αναλογιζόμαστε τι είναι αυτό το τρισμέγιστο Μυστήριο, πόσο άγιο και ιερό, και πόσο μικροί και αμαρτωλοί εμείς που ετοιμαζόμαστε να το προσεγγίσουμε.
«Δοκιμαζέτω ἄνθρωπος ἑαυτὸν καὶ οὕτως ἐκ τοῦ ἄρτου ἐσθιέτω καὶ ἐκ τοῦ ποτηρίου πινέτω», συμβουλεύει ο απόστολος Παύλος. Να εξετάζει ο κάθε άνθρωπος με προσοχή τον εαυτό του, να μελετά σε ποια κατάσταση πνευματική βρίσκεται. Και αφού κάνει αυτή την εξέταση, τότε να προσέρχεται και να τρώγει από τον καθαγιασμένο άρτο της θείας Ευχαριστίας και να πίνει από το άγιο Ποτήριο. «Ο γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως κρῖμα ἑαυτῷ ἐσθίει ὁ γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως κρῖμα ἑαυτῷ ἐσθίει καὶ πίνει». Εκείνος που μεταλαμβάνει τα Τίμια Δώρα ανάξια, τρώγει και πίνει κατάκριμα και καταδίκη στον εαυτό του, επειδή δεν κάνει διάκριση του σώματος και του αίματος του Κυρίου, αλλά τα μεταλαμβάνει σαν να ήταν συνήθεις τροφές. Επειδή δε ανάξια και χωρίς προηγούμενη δοκιμασία του εαυτού σας τρώγετε και πίνετε το σώμα και το αίμα του Κυρίου, γι’ αυτό, λέγει ο απόστολος, υπάρχουν μεταξύ σας πολλοί ασθενείς και άρρωστοι, και αρκετοί μάλιστα πέθαναν (Α’ Κορ. ια’ 28-30).
Ο λόγος του θεόπνευστου αποστόλου είναι προτρεπτικός και απειλητικός. Προτρέπει στο ορθό, να προσέλθουμε δηλαδή έτοιμοι. Και απειλεί ότι αν δεν γίνει αυτό, οι συνέπειες μπορεί να είναι φοβερές.
Η συμμετοχή μας στην Τράπεζα του Δείπνου του Μυστικού, η κοινωνία των αχράντων Μυστηρίων γίνεται αιτία πολλών και ύψιστων αγαθών, πρόξενος αιωνίου σωτηρίας για τους αξίως προσερχομένους. Για όσους όμως πλησιάζουν αναξίως γίνεται καταδίκη, καταστροφή. Όχι γιατί αλλάζει η φύση των Μυστηρίων, αλλά διότι είναι διαφορετική η διάθεση και η κατάσταση εκείνου που προσέρχεται να τα μεταλάβει. Και τα αποτελέσματα της θείας Μεταλήψεως εξαρτώνται από τη διάθεση και την κατάσταση της ψυχής των προσερχομένων.
Να μην προχωρούμε, λοιπόν, προς το άγιο Ποτήριο «μή ἐννοοῦντες, ὅτι σῶμά ἐστι δεσποτικόν. σῶμα φρίκης γέμον». Σώμα Χριστού, αίμα Χριστού, φρικτά μυστήρια! Να σταθούμε με συγκλονισμό ψυχής και υπευθυνότητα, με γνώση του φοβερού μεγαλείου του μυστηρίου.
Να κάνουμε με σοβαρότητα την απαραίτητη αυτοεξέταση και να διερωτηθούμε: Είμαι άξιος; Είμαι έτοιμος να δεχθώ το θείο Δώρο; «Σύ σαυτοῦ γίνου κριτής καί τῶν βεβιωμένων ἀκριβής δικαστής. Ἐρεύνα τό συνειδός καί τότε δέχου τό δῶρον», μας συμβουλεύουν οι ιεροί ερμηνευτές. Γίνε κριτής του εαυτού σου. Γίνε δικαστής ακριβής των πράξεων της ζωής σου. Ερεύνησε τη συνείδησή σου, άκουσε τη φωνή της. Και αν η συνείδησή σου δίνει μαρτυρία αγαθή, τότε να δεχθείς το Δώρο. Διαφορετικά Δεν πρέπει να τολμήσεις, διότι κατάκριμα και καταδίκη θα κοινωνήσεις.
«Δοκιμαζέτω ἄνθρωπος ἑαυτόν». Αυτοεξέταση απαιτείται, αυτοκριτική, έρευνα των έργων και των λόγων μας. Πόσα αμαρτάνουμε καθημερινά οι αδύναμοι και ατελείς άνθρωποι! Πόσες πράξεις απρεπείς, πόσες κακίες, ζηλοφθονίες, αντιπάθειες και μίση ταλαιπωρούν συχνά την ψυχή μας, μνησικακίες και έλλειψη συγχωρητικότητος γι’ αυτούς που μας έφταιξαν! Πόσοι λόγοι αμαρτωλοί, άστοχοι, επιπόλαιοι και πικροί στο στόμα μας! Πόσες επιθυμίες κενοδοξίας, φιλαργυρίας και φιληδονίας κυριαρχούν πολλές φορές στην καρδιά μας! Πόσες σκέψεις εφάμαρτες μολύνουν συχνά το νου!…
Να τα σκεφθούμε όλα αυτά και να κατανυγεί η ψυχή μας. Να ταπεινωθεί και να αισθανθεί το βάρος της ενοχής της και βαθιά να μετανοήσει. Και να ζητήσει με συντριβή και δάκρυα το έλεος του Θεού, ευχαριστώντας Τον θερμά, διότι εκτός από το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας παρέδωσε στην Εκκλησία του και το Μυστήριο της Ιεράς εξομολογήσεως, όπου ενώπιον του πνευματικού καταθέτουμε τα βάρη της ψυχής μας με ειλικρινή μετάνοια και παίρνουμε την άφεση. Και τότε, με την ευχή του πνευματικού, προσερχόμαστε στο Άγιο Ποτήριο, για να κοινωνούμε ακατακρίτως τα θεία Μυστήρια και να παίρνουμε δύναμη και ζωή, χαρά και λύτρωση και σωτηρία.
Την ανάγκη της εξετάσεως του εαυτού μας, προκειμένου να μεταλάβουμε τα άχραντα Μυστήρια, τονίζει και ο ιερός Χρυσόστομος με τους εξής συγκλονιστικούς λόγους: Πρόσεξε μήπως και συ γίνεις ένοχος για ασέβεια και βεβήλωση του σώματος και του αίματος του Χριστού. Εκείνοι, οι εχθροί του Κυρίου, κατέσφαξαν το πανάγιο σώμα, κι εσύ το υποδέχεσαι με ακάθαρτη ψυχή μετά από τόσες ευεργεσίες. Διότι δεν Του ήταν αρκετό το ότι έγινε άνθρωπος, το ότι ραπίσθηκε και σφαγιάσθηκε, αλλά και ενώνει τον εαυτό Του με εμάς, και όχι μόνο με την πίστη αλλά και στην πραγματικότητα μας κάνει σώμα Του. Δεν θα έπρεπε λοιπόν εκείνος που απολαμβάνει αυτή τη θυσία να είναι περισσότερο καθαρός από οτιδήποτε άλλο; Το χέρι που τέμνει αυτή τη σάρκα, το στόμα που πληρούται με πυρ πνευματικό, η γλώσσα που βάφεται κόκκινη με το φρικωδέστατο αίμα δεν θα έπρεπε να είναι καθαρότερα ακόμα και από την ηλιακή ακτίνα; Προσπάθησε να καταλάβεις με πόση τιμή είσαι τιμημένος, ποια τράπεζα απολαμβάνεις. Αυτό που οι άγγελοι φρίττουν όταν το βλέπουν και δεν τολμούν χωρίς φόβο να το αντικρίσουν εξαιτίας της αστραπής που εκπέμπει, με αυτό εμείς τρεφόμαστε, με αυτό ενωνόμαστε και γινόμαστε ένα σώμα Χριστού και μια σάρκα. «Τίς λαλήσει τὰς δυναστείας τοῦ Κυρίου, ἀκουστὰς ποιήσει πάσας τὰς αἰνέσεις αὐτοῦ;».
Πάντοτε η μελέτη του εαυτού μας και η συνειδητοποιήσει της αδυναμίας και της αμαρτωλότητός μας, εφόσον καλλιεργούν μέσα μας και αναπτύσσουν αισθήματα μετανοίας και συντριβής, μας βοηθούν στην προσέγγιση και κοινωνία του Θεού. «Εγγὺς Κύριος τοῖς συντετριμμένοις τὴν καρδίαν καὶ τοὺς ταπεινοὺς τῷ πνεύματι σώσει» (Ψαλμ. λγ’ 19). Ο αμαρτωλός άνθρωπος που μετανοεί, αισθάνεται κοντά Του τον φιλάνθρωπο Θεό και κοινωνεί του Θεού. Επιτυγχάνει δε την κοινωνία αυτή πολύ περισσότερο, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό πάνω στη γη, όταν με συντριβή και μετάνοια παίρνει την άφεση στο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως και καθαρός από τον μολυσμό και την ενοχή της αμαρτίας, με την ευχή του πνευματικού, προσέρχεται και μεταλαμβάνει τα άχραντα Μυστήρια.
Απόσπασμα από το βιβλίο “Το μυστήριο της κοινωνίας του Θεού”
του Αρχιμ. Αστερίου Σ. Χατζηνικολάου
xfd.gr
http://www.agioritikovima.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :