Μέσα σε ατμόσφαιρα συγκίνησης, ετελέσθη στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 το μνημόσυνον των Αχαιών Αξιωματικών, Υπαξιωματικών και οπλιτών στην πόλη Πίροτ της Σερβίας. Στο στρατιωτικό κοιμητήριο του Πίροτ είναι ενταφιασμένοι 358 Έλληνες αξιωματικοί και οπλίτες της 3^ης Μεραρχίας Πατρών που συμμετείχε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο του 1918.

Το φθινόπωρο του έτους αυτού, η 3^η Μεραρχία ξεκίνησε από την Πάτρα και έφθασε στην πόλη του Πίροτ και από εκεί στα σύνορα Σερβίας και Βουλγαρίας με σκοπό να εμποδίσει ενδεχόμενη αντεπίθεση του Βουλγαρικού Στρατού. Όμως και οι κακουχίες, το κρύο, ο πάγος και ιδιαίτερα η εμφανισθείσα Ισπανική γρίπη, αποδεκάτισαν το Ελληνικό στράτευμα και πολλούς κατοίκους της περιοχής αυτής.

Το 1921 το Δημοτικό Συμβούλιο του Πίροτ ανεκήρυξε ομόφωνα την περιοχή όπου ήσαν θαμμένοι οι Έλληνες «Ελληνικό Έδαφος». Από τότε το κοιμητήριο αυτό παραχωρήθηκε στο Ελληνικό κράτος όπου και η Ελληνική Πρεσβεία μας στο Βελιγράδι ανέλαβε την συντήρησή του.

Έτσι και φέτος, με μέριμνα της Ελληνικής Πρεσβείας, ετελέσθη το ετήσιο μνημόσυνον στο οποίον και παρευρέθησαν οι Πρέσβεις της Ελλάδος και άλλων χωρών, καθώς επίσης και ο Υπουργός Εργασίας της Σερβίας ως εκπρόσωπος της Σερβικής Πολιτείας. Μαζί με τους ανωτέρω, παρευρέθησαν και μέλη του συλλόγου ΕΛΛΗΝΟΣΕΡΒΙΚΗΣ ΦΙΛΙΑΣ Πατρών.

Το μνημόσυνον ετέλεσε ο επίσκοπος Νις κ. Θεοδόσιος συμπαραστατούμενος από τον πρόεδρο του συλλόγου, πρωτοπρεσβύτερο π. Ερμόλαο Μασσαρά και τους αντιπροέδρους του Συλλόγου Αρχιμανδρίτη Γερβάσιο Χριστοδουλόπουλο και πρωτοπρεσβύτερο Βασίλειο Δημητρόπουλο. Επίσης παρευρέθη και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου ο κ. Νικόλαος Λαμπάκης, ο οποίος κατέθεσε Στέφανον, όπως συγγενείς των κεκοιμημένων.

Στεφάνια κατέθεσαν επίσης, οι παρευρεθέντες Πρέσβεις, ο Υπουργός Εργασίας της Σερβίας, εκπρόσωποι της Σερβικής Πολιτείας, ο Επιτελάρχης 3^ου Σώματος Στρατού της Ελλάδος, ως εκπρόσωπος του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, Οι Αρχηγοί Στρατού Σερβίας, Γαλλίας, Καναδά, Γερμανίας, Τσεχίας και άλλοι, και ο Δήμαρχος Πίροτ.

Στο τέλος απηύθηνε λόγους ευχαριστίας ο Πρέσβης της Ελλάδος κ. Οικονομίδης, ο οποίος συγκινημένος εξήρε την θυσίαν και την προσφοράν των πεσόντων.

Η όλη τελετή έκλεισε με τους Εθνικούς Ύμνους Ελλάδος και Σερβίας.

Μέλη διοικητικού Συμβουλίου Συλλόγου Ελληνοσερβικής Φιλίας Πατρών

ο Επιτελάρχης 3^ου Σώματος Στρατού Ελλάδος με τον αντιπρόεδρο του Συλλόγου π. Βασίλειο Δημητρόπουλο

ο Πρέσβης της Ελλάδος κ. Οικονομίδης
με τον αντιπρόεδρο του Συλλόγου π. Βασίλειο Δημητρόπουλο

ο Πρέσβης της Ελλάδος κ. Οικονομίδης

η φυλακή του Ρήγα Φεραίου

Με τον διευθυντή και τους καθηγητές της Θεολογικής σχολής

Το 1809 οι Τούρκοι κατεσφαξαν 970 Σέρβους. Τα κρανία τους τα εχτισαν πύργο το λεγόμενο

Cele Kula

και τα μαλιά τους τα έστειλαν στο Σουλτάνο

Ο Πύργος των Κρανίων (σερβικά : Ћеле-кула) είναι ένα ιστορικό μνημείο της πρώτης σερβικής επανάστασης στην σημερινή Σερβία . Το μνημείο στήθηκε από τους Οθωμανούς μετά την νικηφόρα μάχη τους επί των επαναστατημένων Σέρβων το οποίο έχτισαν με τα κρανία των ηττημένων. Βρίσκεται σε απόσταση 4 χλμ. από την πόλη της Νις.

Στις 31 Μαΐου 1809, στον λόφο Cegar οι Σέρβοι επαναστάτες υπέστησαν την μεγαλύτερη ήττα τους από τους Οθωμανούς, παρόλα αυτά 6000 Οθωμανοί έχασαν την ζωή τους^[1]. Ο Χουρσίτ Πασάς μετά το τέλος της μάχης έδωσε εντολή κι αποκεφαλίστηκαν οι νεκροί επαναστάτες, γδάρθηκαν τα κρανία του και αφού γέμισαν με βαμβάκι τα έστειλαν στον Σουλτάνο, τα κρανία που έμειναν τα έχτισαν φτιάχνοντας ένα τείχος για παραδειγματισμό.

Ο πύργος χτίστηκε από τον Ιούνιο έως το φθινόπωρο του 1809, αποτελείται από τέσσερις τοίχους αντιστήριξης (πλάτος 4,5 m και 0,5 m πάχος) που ακουμπούν ο ένας πάνω στον άλλο κάνοντας ένα κοίλο, το αρχικό του ύψος ήταν 5 πόδια. Σε αυτό χτίστηκαν τα κρανία 952 σέρβων επαναστατών,σήμερα έχουν απομείνει 52 , τα υπόλοιπα έπεσαν λόγω κακοκαιρίας ή αποκολλήθηκαν από ντόπιους ή συγγενείς των νεκρών και θάφτηκαν. Στην κορυφή του έβαλαν το κρανίο του Στεβάν Σίντελιτς, Σέρβου ηγέτη της μάχης.

Παρά το γεγονός ότι κατά το δεύτερο μισό του δέκατου ένατου αιώνα ο Μιτάτ Πασάς αποφάσισε να γκρεμιστεί τείχος^[1] αυτό παρέμεινε μέχρι το 1892. Αργότερα η το Σερβικό κράτος κατασκεύασε ναό στο σημείο. Σήμερα το τμήμα που διασώζεται αποτελεί μουσείο κι μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Σερβίας.